Als je denkt aan Deens Design, zie je waarschijnlijk slanke, organische vormen voor je. Misschien denk je aan de sculpturale stoelen van Arne Jacobsen of de elegante lijnen van Hans J. Wegner. Maar er is één naam die misschien iets minder 'glamour' uitstraalt, maar die waarschijnlijk in meer huiskamers staat dan alle anderen bij elkaar: Børge Mogensen.
Mogensen (1914–1972) was geen ontwerper die design maakte voor musea. Hij maakte design voor mensen. Voor gezinnen met kinderen, voor kleine appartementen, voor het echte leven.
De "Volksontwerper"
In tegenstelling tot sommige van zijn tijdgenoten, die experimenteerden met futuristische materialen en vormen, had Mogensen een heel andere missie. Hij werd in 1942 hoofd van de meubelafdeling van FDB (de Deense consumentencoöperatie). Zijn opdracht? Kwaliteitsmeubels maken die betaalbaar waren voor de gewone Deense arbeider.
Hij was in feite de grondlegger van wat we nu kennen als 'democratisch design' – decennia voordat IKEA dat begrip groot maakte.
De Mogensen-stijl: Eerlijk en Mannelijk
Hoe herken je een echte Mogensen?
Het sleutelwoord is eerlijkheid. In een ontwerp van Mogensen is niets verborgen. Je ziet de constructie, je ziet de houtverbindingen, je ziet de schroeven.
Zijn stijl wordt vaak omschreven als wat robuuster en 'mannelijker' dan die van zijn vriend en rivaal Hans J. Wegner.
-
Materialen: Veel massief eikenhout, tuigleer (saddle leather), messing en wol.
-
Functionaliteit: Hij mat alles op. Hoeveel ruimte heeft een overhemd nodig in een kast? Hoe breed moet een leuning zijn om een glas op te zetten?
-
Shaker-invloeden: Mogensen was geobsedeerd door de Amerikaanse Shaker-beweging: pure eenvoud zonder opsmuk.
Zijn Iconische Meesterwerken
Mogensen heeft talloze meubels ontworpen, maar er zijn er een paar die de status van icoon hebben bereikt en vandaag de dag nog steeds (of juist weer) razend populair zijn.
1. De Spaanse Stoel (The Spanish Chair, 1958)
Dit is misschien wel zijn beroemdste werk. Geïnspireerd door een reis naar Spanje, waar hij traditionele stoelen met brede armleuningen zag. Mogensen moderniseerde dit door de ingewikkelde details weg te laten en zich te focussen op het leer en het eikenhout.
-
Leuk detail: De extra brede armleuningen waren een bewuste keuze. Mogensen wilde dat je er je glas whisky of kop koffie op kon zetten, zodat je geen bijzettafeltje nodig had.
2. De J39 (The People's Chair, 1947)
Als je ooit in een Deense kerk, kantine of universiteit bent geweest, heb je op deze stoel gezeten. De J39 is het ultieme voorbeeld van zijn filosofie: simpel, onverwoestbaar en gemaakt van massief hout met een zitting van papierkoord. Hij wordt liefkozend "De Volksstoel" genoemd.
3. De Jachtstoel (The Hunting Chair, 1950)
Ontworpen voor een tentoonstelling over "De jachthut". De stoel is laag, zodat je (in theorie) je benen kunt uitstrekken naar het haardvuur. Het is een perfecte balans tussen rustiek en modern.
Waarom Mogensen nu nog relevant is
In een tijd waarin we steeds meer bezig zijn met duurzaamheid en "buy less, buy better", is Mogensen actueler dan ooit.
Zijn meubels zijn niet gemaakt om tien jaar mee te gaan, maar om generaties te overleven. Het leer van een Spaanse Stoel wordt pas na twintig jaar écht mooi. Het eikenhout van een J39 kan tegen een stootje van spelende kinderen. Het is de ultieme slow furniture.
Børge Mogensen overleed in 1972, veel te jong (hij was pas 58), maar zijn nalatenschap is de ruggengraat van het moderne Scandinavische interieur. Hij leerde ons dat design niet elitair hoeft te zijn, maar juist het dagelijks leven beter moet maken.
